نخ دندان
خارج کردن ذرات باقی مانده غذا از بین دندان ها با استفاده از نخ دندان علاوه بر ایجاد حس خوشایند در دهان و حفظ زیبایی ظاهری دندان ها و لثه ها، دارای مزایای بسیاری می باشد. در ادامه به مزایای استفاده از نخ دندان و نحوه استفاده از آن می پردازیم.
نخ دندان چیست؟
نخ دندان از رشته های نازکی تشکیل شده است که برای تمیز کردن بین دندان و خارج کردن ذرات غذا و پلاک از بین دندان ها یا قسمت هایی که تمیز کردن آن با مسواک دشوار می باشد، استفاده می شود. استفاده از نخ دندان به طور منظم سبب حفظ سلامت دهان و دندان می شود.
در زمان باستان از موی اسب برای ساخت نخ دندان و در سال های 1800 از نخ ابریشمی برای این منظور استفاده می کردند. تا زمان تولید نخ دندان نایلونی در دهه 1940 میلادی، این وسیله توسط تعداد کمی از افراد مورد استفاده قرار می گرفته است.
دلایل استفاده از نخ دندان
نخ دندان به میزان 40 درصد در خارج کردن باکتری ها یا پلاک از دندان ها موثر است. پلاک باعث ایجاد اسید شده و اسید می تواند سبب بروز پوسیدگی دندان، آسیب دیدگی لثه ها و ایجاد بیماری لثه شود. هر دندان دارای پنج سطح می باشد. عدم استفاده از نخ دندان سبب می شود که حداقل دو سطح از این پنج سطح تمیز نشود. نخ دندان تنها وسیله ای است که دارای قابلیت تمیز کردن بین دندان ها و خارج کردن باکتری می باشد.
بیماری لثه می تواند با آسیب دیدگی لثه و دندان، سبب از بین رفتن زیبایی ظاهری شود. این بیماری همچنین به استخوان هایی که از دندان ها و قسمت پایین صورت محافظت می کنند آسیب وارد می کند. با حفظ این استخوان ها در اثر استفاده از نخ دندان، اشخاص در سنین بالا از زیبایی ظاهری بیشتری برخوردار می باشند.
نحوه صحیح استفاده از نخ دندان
پیش از استفاده از نخ دندان، دست ها بایستی شسته شوند. سپس باید طبق مراحل زیر از نخ دندان استفاده شود:
استفاده از مقدار کافی نخ دندان: در حدود 45 سانتی‌متر از نخ دندان را جدا کنید. این مقدار زیاد به نظر می رسد، ولی برای هر دندان به بخش تمیزی از نخ نیاز می باشد. بیشتر مقدار نخ را دور انگشت میانی یا انگشت اشاره یک دست و مقدار کمی از نخ را نیز دور انگشت میانی یا انگشت اشاره دست دیگر بپیچید.
هدایت نخ: یک تا دو اینچ از نح دندان را محکم بین انگشتان نگه دارید. از انگشت اشاره برای هدایت نخ بین محل تماس دندان های پایین استفاده کنید.
حرکت دادن نخ بین دندان ها: به آرامی نخ را به صورت زیگزاگی بین دندان ها حرکت دهید. در انجام این کار عجله نکنید. نخ را بر روی سطح دندان به سمت بالا و پایین و زیر خط لثه حرکت دهید. با قسمت های تمیز نخ، تمامی دندان ها را به طور کامل تمیز کنید.
ایجاد شکل C با نخ دندان: شکل حرف C را در نخ ایجاد کرده و آن را دور دندان قرار دهید. سپس با دقت نخ را از قسمت خط لثه به سمت بالای دندان بکشید.
استفاده از بخش های تمیز نخ دندان: با حرکت از دندانی به دندان دیگر، قسمت تمیز نخ را استفاده کرده و بخش استفاده شده نخ را به دور انگشت دست دیگر بپیچید.
استفاده از نخ در قسمت عقب دندان: فراموش نکنید که بخش عقبی هر دندان را نیز تمیز کنید. این که استفاده از نخ را با دندان های فوقانی یا پایینی و دندان های جلو یا عقب آغاز کنید، تفاوتی ندارد. اطمینان حاصل کنید که از نخ برای تمامی دندان ها شامل آخرین دندان در قسمت عقب و سمت چپ، راست بالا و پایین دهان استفاده کنید. فراموش نکنید که زیر خط لثه و در امتداد کناره های دندان را نیز با نخ تمیز کنید. امکان دارد ذرات غذا در این قسمت گیر کرده باشند.
مزایای استفاده از نخ دندان
در ارتباط با مزایای نخ دندان بایستی به موارد زیر اشاره شود:
از بین بردن پلاک
پلاک نوعی لایه بی رنگ چسبناک است که در اطراف و بین دندان ها و در امتداد خط لثه تجمع پیدا می کند. اگرچه مشاهده پلاک دشوار می باشد، اما وجود این ماده برای مدت طولانی در دهان سبب از بین رفتن سلامت دندان و دهان می شود. در ارتباط با مزیت نخ دندان می توان به این نکته اشاره کرد که استفاده منظم از نخ دندان به خارج شدن ذرات مواد غذایی از اطراف دندان و رفع پلاکی که بین دندان ها تجمع پیدا کرده است، کمک می کند.
کاهش احتمال بروز پوسیدگی دندان
پوسیدگی دندان می تواند سبب ایجاد حفره در قسمت مینای دندان شود. اگرچه این روند به زمان نیاز دارد، هر چه پلاک بیشتری بر روی دندان ها وجود داشته باشد، احتمال بروز پوسیدگی دندان بیشتر می شود. استفاده از نخ دندان حداقل یک بار در روز به خارج شدن ذرات مواد غذایی و رفع تجمع پلاک کمک کرده و احتمال پوسیدگی دندان را کاهش می دهد.
کمک به جلوگیری از بروز بیماری لثه
عارضه ژنژیویت در مراحل اولیه بیماری لثه بروز می کند. یکی از اولین علائم ژنژیویت، التهاب اطراف لثه می باشد. امکان دارد لثه ها در زمان مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان دچار خونریزی شوند. یکی از فواید نخ دندان این است که با استفاده از نخ دندان یک بار در روز، احتمال بروز بیماری لثه کاهش پیدا می کند. تمیز کردن و جرم گیری دندان ها هر 6 ماه یک بار توسط دندانپزشک نیز به حفظ سلامت لثه ها کمک می کند.
کاهش بوی نامطبوع دهان
بوی نامطبوع دهان یک مشکل متداول در میان افراد محسوب می شود. زمانی که مواد غذایی بین دندان ها گیر می کنند، این مواد به تدریج فاسد می شوند. در صورت عدم خارج کردن این ذرات مواد غذایی، امکان دارد بوی نامطبوع در دهان ایجاد شود. در ارتباط با فایده نخ دندان می توان به رفع بوی نامطبوع دهان اشاره کرد.
کمک به حفظ سلامت قلب
فواید رعایت بهداشت دهان و دندان تنها به دندان ها و لثه محدود نمی شود و امکان دارد به حفظ سلامت قلب نیز کمک کند.
پزشکان عقیده دارند که وضعیت سلامتی قلب امکان دارد بیشتر به سلامت دهان و سلامت کلی بدن مرتبط باشد. با این وجود، استفاده از نخ دندان یک روش ساده و کم هزینه برای حفظ سلامت دهان و دندان و همچنین کمک به وضعیت کلی سلامتی می باشد.
انواع نخ دندان
نخ دندان دارای انواع مختلفی می باشد. انتخاب نوع مناسب نخ به این بستگی دارد که چه مقدار فضا بین دندان ها وجود دارد و این که آیا شخص از بریس یا بریج استفاده می کند یا خیر.
انواع مختلف نخ دندان عبارتند از:
- نخ دندان نواری: این نوع نخ دندان مانند نوار یا روبان کمی پهن می باشد. در صورت وجود بریس و یا فضای خالی بزرگ بین دندان ها استفاده از این نوع نخ راحت‌تر می باشد.
- نخ دندان استاندارد: این نوع نخ نازک می باشد و از جنس نایلون ساخته می شود. نخ دندان استاندارد در انواع طعم دار، بدون طعم، موم دار و بدون موم موجود می باشد. در صورتی که دندان های شما نامرتب و شلوغ و یا نزدیک به هم هستند، جهت قرارگیری راحت‌تر نخ بین دندان ها می توان از نخ دندان با روکش موم استفاده کرد.
- نخ دندان مخصوص ارتودنسی (سوپر فلاس): این نوع نخ دندان در صورت وجود بریس، یا فضای خالی دندان ها استفاده می شود. نخ دندان سوپر فلاس دارای سه بخش می‌باشد: قسمت سفت انتهایی برای تمیز کردن زیر تجهیزات ارتودنسی، نخ اسفنجی برای تمیز کردن اطراف تجهیزات و نخ عادی برای رفع پلاک زیر خط لثه.
سوال های رایج در مورد نحوه استفاده از نخ دندان
چند بار می توان از نخ دندان استفاده کرد؟
یک بار استفاده از نخ دندان در طول روز کافی می باشد. در صورت لزوم می توان در دفعات بیشتری از نخ دندان استفاده کرد ولی بایستی احتیاط شود تا به لثه آسیب وارد نشود.
آیا نخ دندان بایستی قبل و یا بعد از مسواک زدن استفاده شود؟
بر طبق تحقیقات انجام شده، استفاده از نخ دندان پیش از مسواک زدن با خمیر دندان حاوی فلوراید در رفع پلاک بین دندان ها نسبت به زمانی که نخ دندان پس از مسواک استفاده شود، دارای تاثیر بیشتری می باشد.
آیا استفاده از نخ دندان 3 بار در روز الزامی است؟
استفاده از نخ دندان بیش از یک بار در روز دارای مزیت خاصی نمی باشد مگر این که مواد غذایی بین دندان‌ها گیر کرده باشند.
چگونه می توان از نحوه صحیح استفاده از نخ دندان اطمینان حاصل کرد؟
استفاده از نخ دندان نباید سبب خونریزی لثه شود. نخ بایستی با حرکات ملایم به طرف بالا و پایین در امتداد قسمت های جانبی هر دندان مورد استفاده قرار گیرد.
چه موقع از روز بایستی از نخ دندان استفاده شود؟
بهترین زمان برای استفاده از نخ دندان موقعی است که شخص زمان کافی به این منظور در اختیار داشته باشد. بسیاری از افراد در زمان شب پیش از خواب از نخ دندان استفاده می کنند. این کار از باقی ماندن ذرات غذا بین دندان ها در طول شب جلوگیری کرده و سبب کاهش آسیب ناشی از باکتری می شود.
آیا قرار دادن خمیر دندان بر روی نخ دندان الزامی است؟
خیر. به قرار دادن خمیر دندان بر روی نخ نیازی نمی باشد. پس از مسواک زدن، فلوراید موجود در خمیر دندان بین دندان‌ها قرار خواهد گرفت.